ΑΡΘΡΟ ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ – ΠΡΟΕΔΡΟΥ Γ.Σ.Ε.Ε
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΤΑ ΝΕΑ»
Έτοιμα τα ελληνικά συνδικάτα να εκπροσωπήσουν συλλογικά τους εργαζόμενους στο χτίσιμο ενός σύγχρονου δικαιωματικού χάρτη
Καθώς η συσπείρωση, η μαζικότητα και η δυναμική του συνδικαλιστικού κινήματος δοκιμάζονται συνεχώς και κατακτήσεις χρόνων αμφισβητούνται, θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί κατά πόσο αυτό οφείλεται στον αντίκτυπο της επιβολής σκληρών περιοριστικών μέτρων ή και σε άλλους παράγοντες στο εσωτερικό των συνδικαλιστικών οργανώσεων.
Ο προβληματισμός για το μέλλον των συνδικάτων, ξεκινάει πάντα από κάτι πολύ απλό: Ότι «αποτελεσματικά συνδικάτα υπάρχουν μόνο τότε όταν πολλοί άνθρωποι αποφασίζουν πως τα συλλογικά υποκείμενα των εργαζομένων χρειάζεται να υπάρχουν και πως οι ίδιοι θέλουν να κάνουν κάτι για αυτό». Ότι, συνεπώς, το ζήτημα είναι «τι είναι εκείνο που μπορεί να κινητοποιήσει τους εργαζόμενους να πάρουν την απόφαση να γίνουν μέλη και να συμμετέχουν ενεργά στις συνδικαλιστικές οργανώσεις».
Είδαμε πως η απόφαση αυτή ήταν κάποτε για ένα μεγάλο μέρος του κόσμου της μισθωτής εργασίας περισσότερο αυθόρμητη ή και αυτονόητη. Σήμερα, από τη στιγμή που η ανάγκη για την ύπαρξη συλλογικών οργανώσεων των εργαζομένων παραμένει ισχυρή, το ερώτημα «αν έχουν μέλλον τα συνδικάτα» αφορά την ικανότητα του συνδικαλιστικού κινήματος να ανταποκριθεί στην ανάγκη αυτή, να συνεχίσει να αποτελεί την έμπρακτη έκφρασή της.
Ειδικά μετά τις επιβαλλόμενες μνημονιακές ή και αυτόβουλες κυβερνητικές παρεμβάσεις περιορισμού των συλλογικών εργατικών δικαιωμάτων, το συνδικαλιστικό κίνημα κλήθηκε τόσο να σταθεί στο ύψος του καθήκοντος συλλογικής εκπροσώπησης των εργαζομένων, όσο και να διαχειριστεί το βαθύ και έντονο πλήγμα της ανεργίας και -συνεπώς- της αποσυσπείρωσης, γεγονός που δοκίμασε άνισα τόσο τις αντοχές όσο και την δημοτικότητα αυτού του θεσμικού οικοσυστήματος γενικότερα. Σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα το συνδικαλιστικό κίνημα δεν δέχθηκε τέτοια θεσμική στοχοποίηση και αμφισβήτηση, όση υπέστη το ελληνικό συνδικαλιστικό κίνημα.
Σήμερα, δεν τίθενται υπό αμφισβήτηση μόνο επιμέρους πλευρές ή συγκεκριμένα περιεχόμενα της συνδικαλιστικής δράσης. Αμφισβητούνται τα ίδια τα συνδικάτα ως θεσμός και, όπως είναι φυσικό, εγείρονται εύλογα ερωτηματικά για το μέλλον τους. Ακόμα όμως και στα πέτρινα χρόνια της οικονομικής κρίσης, το συνδικαλιστικό κίνημα ανέδειξε το εύρος των πεδίων συλλογικής δράσης και κατάφερε να εξελίξει και να επεκτείνει τον παραδοσιακό του ρόλο αναβαθμίζοντας τους όρους εργασίας χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς. Ωστόσο, η αύξηση της συνδικαλιστικής πυκνότητας συνεχίζει να αποτελεί αντικείμενο προβληματισμού και διαλόγου στο εσωτερικό του. Αν όμως αναλογιστεί κανείς ότι στην Ελλάδα των διαδοχικών οικονομικών κρίσεων, της υψηλής ανεργίας και της μεθοδικής αποδόμησης του συλλογικού εργατικού δικαίου, η συνδικαλιστική πυκνότητα διατηρείται σε ένα από τα υψηλότερα επίπεδα στην Ε.Ε., τότε η συζήτηση και η προσπάθεια για τον μετασχηματισμό του συνδικαλιστικού κινήματος, θεωρητικά και πρακτικά, ξεκινά από μια καλή βάση. Τα ελληνικά συνδικάτα κατάφεραν να αντέξουν, να αντισταθούν και να εκπροσωπούν συλλογικά τους εργαζόμενους. Στάθηκαν όρθια και είναι έτοιμα να συμμετάσχουν στο χτίσιμο ενός σύγχρονου δικαιωματικού χάρτη. Αρχή μας παραμένει η επαναφορά των αρχών της ελεύθερης συνδικαλιστικής δράσης και του πλαισίου των συλλογικών διαπραγματεύσεων στα προ μνημονίου επίπεδα.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας κατέστη πιο εμφανές ότι οι συνδικαλιστικές οργανώσεις πρέπει να επανεξετάσουν, να αναπτύξουν και να πειραματιστούν με διάφορους ψηφιακούς τρόπους επικοινωνίας και προσέγγισης νέων και νεότερων δυνητικά μελών. Οι εξελίξεις στην ψηφιακή τεχνολογία παρέχουν τη δυνατότητα στα συνδικάτα που ήδη αγωνίζονται, να συνδεθούν με νεότερους εργαζόμενους με ένα μέσο επικοινωνίας, στη χρήση του οποίου η νεότερη γενιά είναι πιο άνετη. Στην τελευταία 24ωρη απεργία η τεχνολογία ήταν ο «κρυφός» σύμμαχος των συνδικάτων και η ηλεκτρονική μας καμπάνια κατάφερε να κινητοποιήσει χιλιάδες εργαζόμενους και εργαζόμενες, κυρίως νέους και νέες. Η καινοτομία, η επικοινωνία και οι έξυπνες ψηφιακές εφαρμογές και στρατηγικές -όλες βασισμένες στην αξία της αλληλεγγύης- είναι τα κρίσιμα δομικά στοιχεία για τους εργαζόμενους και τα συνδικάτα για να αντιμετωπίσουν ισχυρούς εργοδότες και πλατφόρμες και να εξασφαλίσουν νέες νίκες για τους εργαζόμενους.
Ο ρόλος μας ως συνδικάτα είναι να αναδείξουμε τις καινοτομίες, να παρέχουμε έμπνευση, να δημιουργούμε χώρο για διάλογο και να αναπτύσσουμε νέες στρατηγικές. Και θα το κάνουμε, διότι ο μετασχηματισμός είναι κάτι παραπάνω από νομοτελειακός. Είναι στο DNA των συνδικαλιστικών οργανώσεων μέσω των συνδικαλιστικά ενεργών ανθρώπων.
