Αδήλωτη Εργασία
Η αδήλωτη εργασία ήταν, είναι και θα είναι στο επίκεντρο της πολιτικής ατζέντας και της δράσης των συνδικάτων. Κι αυτό γιατί η αδήλωτη εργασία, όπως και η ψευδώς/μερικά δηλωμένη εργασία έχουν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις πρώτα από όλα στην ποιότητα της εργασίας, στις συνθήκες εργασίας και στα δικαιώματα των εργαζομένων.
Η αδήλωτη εργασία έχει και σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία, καθώς συντηρεί και τροφοδοτεί την παραοικονομία και την εισφοριαδιαφυγή. Η αδήλωτη εργασία είναι επιλογή υπονόμευσης του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, του συστήματος υγείας και γενικότερα του κοινωνικού κράτους που έχει απομείνει από την εφαρμογή των προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής.
Πέραν των επανειλημμένων δράσεων και υπομνημάτων της ΓΣΕΕ προς το Υπουργείο Εργασίας και το Σ.ΕΠ.Ε., ανάμεσα στα οποία εδώ και χρόνια εξέχουσα θέση κατέχει η θέσπιση της ελάχιστης σύνθεσης προσωπικού, τις θέσεις και τις προτάσεις της για την ουσιαστική καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας η Συνομοσπονδία είχε εκτενώς παρουσιάσει κατά τις εργασίες της Μόνιμης Τριμερούς Επιτροπής Διαβούλευσης για θέματα παραβατικότητας στην αγορά εργασίας η οποία συγκροτήθηκε στο πλαίσιο του Σ.ΕΠ.Ε. τον Μάιο 2015 και διέκοψε τις εργασίες της.
Επίσης με εκτεταμένες τεχνικές εκθέσεις και τεκμηρίωση από το ΙΝΕ ΓΣΕΕ στη βάση και των θέσεων των δευτεροβάθμιων Οργανώσεων μελών της, η ΓΣΕΕ συμμετείχε στις εργασίες που έλαβαν χώρα στο πλαίσιο της διαδικασίας διαμόρφωσης του Οδικού Χάρτη για την Αδήλωτη εργασία, που έγινε με την τεχνική βοήθεια της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO) και επικυρώθηκε επίσημα τον Οκτώβριο του 2016 με τριμερή διαδικασία και τη δέσμευση της χωρίς καθυστέρηση υλοποίησης των επιμέρους δράσεών του ύστερα από διαρκή τριμερή κοινωνικό διάλογο στη βάση συγκεκριμένων στοιχείων και προτάσεων.
Πρώτον, την άμεση συγκρότηση του συντονιστικού οργάνου για την αδήλωτη εργασία με ισότιμη συμμετοχή των τριών μερών (Κράτους, εργαζομένων, εργοδοτών) και τη διασφάλιση της λειτουργίας του με διαφάνεια, συνέχεια και συνέπεια. Το όργανο αυτό συγκροτήθηκε τον Ιούλιο του 2017 στο πλαίσιο του Ανωτάτου Συμβουλίου Εργασίας (Τμήμα για την αδήλωτη εργασία) και έχει την ευθύνη, ύστερα από αξιολόγηση στοιχείων, για τη χάραξη και την παρακολούθηση της εφαρμογής της στρατηγικής για την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας.
Δεύτερον, την ανάγκη διαλειτουργικότητας των δημόσιων βάσεων δεδομένων όλων των συναρμόδιων Υπουργείων, τα οποία περιέχουν στοιχεία έγκαιρης διάγνωσης της έκτασης του φαινομένου της αδήλωτης εργασίας και μπορούν να συμβάλουν στην αποτελεσματική της καταπολέμηση.
Επιπλέον η Συνομοσπονδία αναγνώρισε την κρισιμότητα της συμβολής και την ανάγκη συνέχισης της τεχνικής βοήθειας του ILO, δεδομένου ότι πρόκειται για τον αρμόδιο διεθνή οργανισμό προστασίας των θεμελιωδών εργασιακών δικαιωμάτων και κυρίως τη μοναδική διεθνή τεχνική βοήθεια στην Ελλάδα που διασφαλίζει με την παρουσία του την τριμερή διάσταση του κοινωνικού διαλόγου (Κράτος, εργαζόμενοι, εργοδότες), και τόνισε εκ νέου ρητά ότι :
Η αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας ήταν ανέκαθεν και συνεχίζει να είναι κατ’ εξοχήν ζήτημα σαφούς και στοχευμένης πολιτικής βούλησης, βασική παράμετρος της οποίας είναι ο διαρκής διάλογος σε σταθερή θεσμική μορφή με τη ΓΣΕΕ προκειμένου να διαμορφώνονται και να παρακολουθούνται ως προς την αποτελεσματικότητά τους οι δράσεις καταπολέμησης της παραβατικότητας στην αγορά εργασίας.
Εφόσον η βούληση αυτή ελλείπει, είναι δεδομένο ότι η πραγματική διάσταση της αδήλωτης εργασίας δεν αποτυπώνεται με ακρίβεια στα στατιστικά στοιχεία, όπως δεν αποτυπώνεται και η μερικώς/ψευδώς δηλωμένη εργασία η οποία τείνει με την κρατική ανοχή να γίνει ο κανόνας, οδηγώντας σε εκτεταμένη εισφοροδιαφυγή και φοροδιαφυγή, ενώ παράλληλα προστατεύονται συγκεκριμένα «άβατα» στους ελεγκτικούς μηχανισμούς, όπως είναι ο αγροτικός τομέας.
Η εθνική στρατηγική για την αντιμετώπιση της αδήλωτης και της μερικά/ψευδώς δηλωμένης εργασίας οφείλει να στηρίζεται στην αποδοχή και προώθηση ως κυρίαρχου του μοντέλου της πλήρους και σταθερής εργασίας στο πλαίσιο σαφούς και στοχευμένης πολιτικής βούλησης
Κρίσιμη για την αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας, αλλά και γενικότερα της παραβατικότητας στην αγορά εργασίας, είναι η άμεση αποκατάσταση του πλαισίου των συλλογικών διαπραγματεύσεων, της Εθνικής Γενικής ΣΣΕ και της επέκτασης των κλαδικών/ομοιοεπαγγελματικών ΣΣΕ, όπως και η κατάργηση των μνημονιακών διατάξεων προώθησης της ευελιξίας και της επισφάλειας στις ατομικές συμβάσεις, αλλά και τις θέσεις εργασίας
Η περαιτέρω απορρύθμιση της αγοράς εργασίας και η υποβάθμιση των κοινωνικών δικαιωμάτων, πόσο μάλλον στο περιθώριο ενός προγράμματος καταπολέμησης της αδήλωτης εργασίας, όχι μόνο δεν διασφαλίζουν την απαιτούμενη προληπτική λειτουργία μιας δέσμης χρήσιμων, αναμφίβολα, κινήτρων για την πάταξη του φαινομένου, αλλά αντιθέτως, λειτουργεί ενθαρρυντικά για την επινόηση και εφαρμογή κάθε λογής παραβατικών συμπεριφορών σε εργασιακό και φορολογικό επίπεδο
Ταυτόχρονα, τα αντικίνητρα και ιδίως οι κυρώσεις σε βάρος των παραβατών, πολύ πριν τη συζήτηση των ποσοτικών πτυχών τους, επιβάλλεται να περιβληθούν εκείνον τον τύπο των άμεσα και πραγματικά εφαρμόσιμων και αποτρεπτικών μέτρων, ώστε να μην καθίστανται στην καθημερινή πρακτική κενό γράμμα.
