Τοποθέτηση Προέδρου ΓΣΕΕ Γιάννη Παναγόπουλου επί του σχεδίου Νόμου του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών για την “Ενίσχυση της ρευστότητας της οικονομίας για την αντιμετώπιση επιπτώσεων της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης.

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΜΠΟΥΡΑΣ (Πρόεδρος της Επιτροπής): Το λόγο έχει ο κ. Παναγόπουλος.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ (Πρόεδρος της Γ.Σ.Ε.Ε.): Παρόλο που η Γ.Σ.Ε.Ε. είναι ένας συνδικαλιστικός φορέας, που καλύπτει τη μισθωτή εργασία, νομίζω ότι στην παρούσα συγκυρία η τοποθέτησή μου είναι προφανές ότι αφορά όλους αυτούς, που είναι οιονεί χρήστες των υπηρεσιών και των προϊόντων των τραπεζών, δηλαδή, όλες τις δυνάμεις της εργασίας, τους ανέργους, τους συνταξιούχους και τους εργαζόμενους, που δεν έχουν ιδιαίτερες δομές διαπραγμάτευσης, για να θέσουν κάποια ζητήματα.

Βλέπω ότι πάντα στα νομοσχέδια υπάρχει μεγάλη απόσταση ανάμεσα στον τίτλο και το πραγματικό τους περιεχόμενο. Εν προκειμένω, δεν πρόκειται ούτε για ενίσχυση της ρευστότητας της οικονομίας ούτε για αντιμετώπιση των επιπτώσεων από τη χρηματοπιστωτική κρίση. Είναι ένα νομοσχέδιο, στο οποίο μονά – ζυγά είναι για τις τράπεζες. Σκεφθείτε, μάλιστα, ότι αυτό το νομοσχέδιο έχει «βελτιωθεί», με τις προφορικές παρεμβάσεις του κ. Αλογοσκούφη, τις οποίες, όμως, δεν έχουμε δει να κατατίθενται, είτε υπό μορφή διορθώσεων είτε υπό μορφή τροπολογιών. Πρόκειται για χωρίς όρους και όρια στήριξη των τραπεζών. Θέλω να τονίσω σήμερα, που υπάρχει μια πρόκληση κοινωνική από τις τράπεζες, ότι φαίνεται να μην καταλαβαίνουν πού βρίσκονται και πώς αντιδράει η κοινωνία. Είναι χαρακτηριστικό το σύνθημα: «Ληστέψανε την τράπεζα και τι με νοιάζει εμένα, πολύ καλά της κάνανε γιατί με προκαλούσε».

Το άλλο θέμα είναι ότι βλέπουμε μια συμπεριφορά της Κυβέρνησης απέναντι στις τράπεζες, που είναι ερμηνεύσιμη πολιτικά, αλλά κοινωνικά προκαλεί αντιδράσεις. Για παράδειγμα, λέει η Κυβέρνηση ότι, για την καταπολέμηση της ακρίβειας, ζητάει να εφαρμοστεί η ομόφωνη απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου του 2001, για επιβολή πλαφόν στα επιτόκια καρτών και καταναλωτικών δανείων. Βρυχάται ο τραπεζικός λέων και η Κυβέρνηση συμπεριφέρεται ως ποντίκι. Το μοναδικό μέτρο από τα 41 που πήρε πίσω – τα άλλα δεν εφαρμόστηκαν – είναι αυτό το συγκεκριμένο. Επιτέλους, τι είναι οι τράπεζες; Έχουμε υποθηκεύσει σε αυτές το μέλλον μας και το μέλλον των παιδιών μας, όχι μόνο τα σπίτια μας. Για ποιο λόγο δεν υπάρχουν αξιολογικά κριτήρια για τις τράπεζες μία προς μία, θέτοντας κανόνες κεφαλαιακής επάρκειας, δεικτών φερεγγυότητας κ.λπ., προκειμένου να κάνουν ή όχι χρήση και έχουμε σήμερα αυτό το υπόγειο παιχνίδι;

Επίσης, πρέπει να βάλουμε τις τράπεζες να εφαρμόσουν τους νόμους. Σας παρακαλώ να δείτε τι έκαναν οι τράπεζες πρόσφατα. Αρνήθηκαν να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τη συνδικαλιστική εκπροσώπηση των εργαζομένων στις τράπεζες, όπως προβλέπει ο νόμος 1876/1990, που ψηφίστηκε ομόφωνα από το Ελληνικό Κοινοβούλιο. Εκδόθηκε διαιτητική απόφαση για την εφαρμογή του νόμου, που προβλέπει τη λειτουργία του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας και οι τράπεζες αρνούνται να τον εφαρμόσουν και κάνουν αγωγή κατά του Ο.Μ.Δ., που εσείς θεσμοθετήσατε. Αυτή είναι η προκλητική συμπεριφορά των τραπεζών, οι οποίες μας λένε ότι δεν συμβαίνει τίποτα.

Θα παραφράσω κάτι που είχε πει ο Ηλίας Ηλιού μέσα στο Κοινοβούλιο. Είχε πει «Καλά, αυτός είναι τραπεζίτης, αυτός είναι εφοπλιστής, κύριο ποιος τον έκανε;». Εδώ υπάρχει ένα θέμα. Βλέπουμε στις εφημερίδες και φάνηκε και από τη συζήτηση και την ανταλλαγή απόψεων ή τις απαντήσεις στα ερωτήματά σας ότι υπάρχει πραγματικά κάποια συμφωνία, που δεν τη γνωρίζει ούτε το Κοινοβούλιο ούτε οι φορείς ούτε οι Έλληνες πολίτες, ανάμεσα στην Κυβέρνηση και τις τράπεζες. Ρωτώ: Κύριοι είναι, τραπεζίτες ποιος τους έκανε; Τους πιο πολλούς τους έχει κάνει το κράτος. Οι τραπεζίτες είναι διορισμένοι από το κράτος και συμπεριφέρονται προκλητικά προς το Ελληνικό Δημόσιο και προς τους πολίτες. Θα αποδείξω παρακάτω ότι υπάρχουν, πραγματικά, συμφωνίες κυρίων. Γι’ αυτό λέω ότι αυτό το νομοσχέδιο είναι το πλέον αδιαφανές και γενικόλογο.

Θέτω ένα πολιτικό ερώτημα. Η διατραπεζική αγορά δεν λειτουργεί. Η πιο τέλεια αγορά, σύμφωνα με τους νεοφιλελεύθερους, έχει καταρρεύσει παντού. Η μια τράπεζα δεν εμπιστεύεται την άλλη και ο ένας τραπεζίτης δεν εμπιστεύεται τον άλλον. Γιατί να τους εμπιστευτεί το ελληνικό δημόσιο, χωρίς όρους και προϋποθέσεις; Η πρότασή μου είναι να τους υποχρεώσει το κράτος δια νόμου να δημοσιεύουν, και μάλιστα στο διαδίκτυο, βασικά στοιχεία από τα κρυφά σημεία του ισολογισμού τους, δηλαδή, τα τοξικά ή άλλα επενδυτικά προϊόντα που έχουν, αν έχουν μεταφέρει κερδοφορία του μέλλοντος στο παρόν – γιατί θα σας πω παρακάτω τι έχει συμβεί με υποαξίες, που τις έχουν περάσει στα ιδία κεφάλαια – για τις ανοιχτές γραμμές χρηματοδοτήσεων, τι asset και τι εγγυήσεις έχουν.

Σε ό,τι αφορά στη φερεγγυότητα, πως θα προσδιορίσει το πώς θα κατανεμηθεί; Κρατήστε το αυτό ως πληροφορία, για να δείτε ότι υπάρχουν συμφωνίες κυρίων. Η μεγαλύτερη τράπεζα, η Εθνική, προβλέπεται να πάρει περίπου 540εκατομ. ευρώ. Αυτή είναι η αδιαφανής μοιρασιά. Η Alpha Bank προβλέπεται να πάρει 980εκατομ. ευρώ. Μιλώ για τα εποπτικά κεφάλαια, μιλώ για αυτά που δεν υπάρχει κάποιος κανόνας, με τον οποίο θα διανεμηθούν. Λέει σύμφωνα με τα κριτήρια η εισήγηση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας και τα κριτήρια που θα βάλει αυτός. Γιατί δεν γίνεται το πιο απλό, που το λέει ο μέσος άνθρωπος; Έχουν ανάγκη πραγματικά εποπτικών κεφαλαίων; Να κάνουν αύξηση μετοχικού κεφαλαίου. Να ορίσει η Τράπεζα της Ελλάδος τι θέλει, σε τι έργο, γιατί έχουν γίνει εκπληκτικές μοχλεύσεις στους ισολογισμούς και αν κάποια τράπεζα δεν το καλύψει, αφενός μεν ο μέτοχος της θα ξέρει ότι θα χάσει η τράπεζα του και αφετέρου θα έρθει το ελληνικό δημόσιο δια αυτού του τρόπου να πάρει ό,τι μείνει ακάλυπτο. Αν χρειαστεί – και εγώ νομίζω ότι θα χρειαστεί και πρέπει να το δούμε στις εποχές των κρίσεων – μεγάλες τράπεζες να περάσουν υπό δημόσιο έλεγχο, τουλάχιστον η Εθνική, η Αγροτική και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο. Είναι πραγματικά προκλητικό, όταν ανακοινώνουν υπερκερδοφορία, 645εκατομ. ευρώ εννεάμηνου η Eurobank και 450εκατομ. περίπου η Τράπεζα Πειραιώς. Βεβαίως πρέπει να ψάξουμε να δούμε αν δεν έχουν αφαιρεθεί υπαξίες, από την κερδοφορία, αλλά από την καθαρή θέση, για να εμφανίζονται όλα αυτά που εμφανίζονται, γιατί περιμένουν ότι θα έρθει το ελληνικό δημόσιο να παράσχει εποπτικά κεφάλαια με τα 5 δις ευρώ του πρώτου σκέλους, τα οποία αναφερόμαστε.

Ακουσα προηγουμένως – και νομίζω ότι είναι διαφοροποιημένη αυτή η θέση που μας είπε ο κ. Κυριακόπουλος – για τη σχέση καταθέσεων προς χρηματοδοτήσεις των ελληνικών τραπεζών. Ο Διοικητής κ. Προβόπουλος είχε πει ότι ήταν πολύ χαμηλότερη 90%, τώρα μας το πήγαν στο 109%, αλλά το ξέρουμε πάρα πολύ καλά, είναι 94% ο Όμιλος της Εθνικής, αλλά υπάρχουν τράπεζες που είναι 160% και 141%. Να μην μας λένε ότι δεν έχουν εκτεθεί σε κινδύνους και να ξέρουμε τι είδους κίνδυνοι είναι αυτοί.

Γιατί το δημόσιο δεν πρέπει να έχει τράπεζες; Απεδείχθη ότι χρειάζονται ιδιαίτερα. Όπως λέει κάποιος ότι όπως δεν υπάρχουν άθεοι μέσα στα χαρακώματα, έτσι την εποχή αυτής της κρίσης, μας χάθηκαν οι νεοφιλελεύθεροι, αυτοί που έλεγαν ότι δεν χρειάζονται το κράτος. Τώρα όλοι χρειάζονται το κράτος, αλλά το κράτος να μην πάρει το ιδιοκτησιακό. Αυτό δεν μπορώ να το αντιληφθώ.

Σε ό,τι αφορά στη ρευστότητα, για τα 8δις και τα 15δις, ποιος δίνει χρήματα χωρίς να παίρνει εγγυήσεις; Οι εγγυήσεις, πάλι αδιαφανώς, θα καθοριστούν από τον Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος και μάλιστα, η αξιολόγηση των στοιχείων ενεργητικού, που θα παράσχουν οι τράπεζες ως εγγυήσεις στην Τράπεζα Ελλάδος. Πιστοληπτικός αξιολογητής η Τράπεζα της Ελλάδος, κάτι που ο κ. Υποδιοικητής της, κ. Θωμόπουλος, στο παρελθόν έχει αρθρογραφήσει, ότι αυτό δεν επιτρέπεται να γίνεται. Το νομοσχέδιο αναφέρει ότι κατά την κρίση η Εισήγηση της Τράπεζας της Ελλάδος θα κάνει και την πιστοληπτική αξιολόγηση αυτών των τίτλων. Σκεφτείτε – πραγματικά εδώ θα συμφωνήσω με αυτό που είπε ο κ. Αράπογλου – τι είχε συμβεί με τους ανεξάρτητους δήθεν οίκους, που όλα τα τοξικά προιόντα, τα είχαν στα 3Α+. Είναι προφανές ότι αφού πάρουν χρήματα, θα κάνουν και μια απομόχλευση του ισολογισμού και θα ξεφορτώσουν κυριολεκτικά όλα τα επισφαλή στοιχεία του ενεργητικού τους πάνω στο ελληνικό δημόσιο.

Επίσης, αφήνετε το ζήτημα του κόστους στον Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών. Δηλαδή, ο Υπουργός θα αποφασίζει, αλλά είδατε ότι και εκπρόσωποι της Τράπεζας της Ελλάδας και των τραπεζών μας έλεγαν, ότι υπάρχουν κάποιες συμφωνίες, άλλοτε μιλούν για Euribor και άλλοτε Euribor συν κάποιες άλλες μονάδες βάσεις. Αποκαλύψατε ήδη ότι έχουν ανατιμολογήσει τις περισσότερες υπηρεσίες και προϊόντα και ανατιμολογούν τα πάντα οι τράπεζες, γιατί προφανώς τη φερεγγυότητα δεν την θέλουν για να κάνουν πιστωτική επέκταση, αλλά για διαγραφές. Προφανώς την φερεγγυότητα τη θέλουν για να δουν τι θα κάνουν με στοιχεία του ισολογισμού τους, τα οποία είναι επισφαλή. Επειδή θέλουν να στηρίξουν την επικέρδια τους και αυτή δεν μπορεί να στηριχθεί σε πιστωτική επέκταση, θα αυξήσουν το spread. Εδώ εμείς ξέρουμε ότι πουλάνε ακριβά το χρήμα οι τράπεζες. Το ελληνικό δημόσιο πόσο θα τους το δώσει το χρήμα; Θα τους το δώσει, τουλάχιστον με αυτά που βλέπω ή φθηνά ή θα τους το χαρίσει. Εγώ αυτό αντιλαμβάνομαι και για να παραφράσω αυτό που έλεγε ο Μάρξ, «θα τους χαρίσουμε το σκοινί με το οποίο θα δέσουν θηλιά στις μικρομεσαίες μεταποιητικές επιχειρήσεις και στα νοικοκυριά που είναι ήδη υπερχρεωμένα. Αυτό κάνουμε. Ξέρουμε δηλαδή, πόσο θα πουλήσουν οι τράπεζες και δεν ξέρουμε πόσο θα το αγοράσουμε από το ελληνικό δημόσιο.

Επειδή πάλι ζω στην αγορά και επειδή δεν θα υπάρχουν άλλες ρυθμίσεις, θυμηθείτε ότι η προμήθεια κινδύνου δεν πρόκειται να υπερβαίνει τις 100-125 μονάδες βάσεις και τίποτα άλλο. Όταν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις – ας μιλήσει ο πρόεδρος τους – για να υπαχθούν στο ταμείο εγγυοδοσίας και να πάρουν αυτά τα πακέτα, που λένε αν οι τράπεζες το επιτρέψουν, Euribor+2,1, δεν θα τα δεχθούν οι τράπεζες, πληρώνουν 1%, 100 μονάδες βάσεις οι βιοτέχνες, οι μικροέμποροι, οι μικροεπαγγελματίες, οι αυτοαπασχολούμενοι, αυτά θα πληρώνουν.

Εγώ με βάση αυτά και επειδή δεν είμαι από αυτούς που επενδύω – γιατί είπε ο Υπουργός ότι επενδύουμε στην κατάρρευση του πιστωτικού συστήματος – βλέπω ότι δεν υπάρχει και ένας προσανατολισμός ότι η ρευστότητα θα κατευθυνθεί στην αγορά και ιδιαίτερα στους δανειολήπτες στεγαστικών δανείων, κατεξοχήν και στις μικρομεσαίες μεταποιητικές επιχειρήσεις. Διαβάσαμε ένα ευχολόγιο στη συνέντευξη του κ. Αλογοσκούφη, ενώ σε άλλες τράπεζες υπήρχαν συγκεκριμένες δεσμεύσεις. Εγώ θα πρότεινα ως προς τις εγγυήσεις που ταυτόχρονα να επιτρέψουν στο κράτος να κάνει κοινωνική πολιτική, να εξεταστεί η δυνατότητα η παροχή ρευστότητας να γίνει μέσω της αποπληρωμής από το δημόσιο μέρους των δανειακών υποχρεώσεων των δανειοληπτών για πρώτη κατοικία και την μεταβίβαση της οφειλή τους στο δημόσιο η εξόφληση της οποίας, να γίνει μέσω της φορολογικής διαδικασίας με επιμήκυνση του χρόνου καταβολής και με μείωση των επιτοκίων. Αυτή μπορεί να είναι και μέθοδος παροχής ρευστότητας, αλλά ταυτόχρονα και στοχευμένης κοινωνικής πολιτικής προς κατηγορίες μικρής και μεσαίας εισοδηματικής δυνατότητας.

Τι θέλουν να αποφύγουν οι τράπεζες; Θέλουν να αποφύγουν τον έλεγχο. Είναι εμφανές με όλες τις αντιδράσεις που έχουν υπάρξει, ότι οι τράπεζες θέλουν να αποφύγουν τον έλεγχο, για αυτό είναι και περιορισμένος ο ρόλος των εκπροσώπων του δημοσίου στο διοικητικό συμβούλιο της κάθε τράπεζας. Και για να αποφύγουν τον έλεγχο, τους το δίνει απλόχερα στην ουσία η Κυβέρνηση, η λέξη κλειδί για μένα είναι οι ημερομηνίες. Είδα ότι και εσείς παραβλέψατε τις ημερομηνίες.

Οι ημερομηνίες που τίθενται στο νομοσχέδιο είναι κλειδί και μόνο γι’ αυτές θα αρκούσε να απορρίψετε ένα τέτοιο νομοσχέδιο. Αυτό που ζούμε μέσα στις τράπεζες είναι οι χρυσοπληρωμένοι μάνατζερς να μπορέσουν 31/12 που κλείνουν τους ισολογισμούς τους να έχουν κάνει όλες τις διευθετήσεις τους. Θα μπουν το Φλεβάρη και 1/7/09 θα κάνουν την απομόχλευση και θα αποχωρήσουν. Γι’ αυτό στην ουσία είναι δώρο άδωρο και εδώ η Κυβέρνηση πήγε πίσω από αυτά που μας έλεγε στις 4/10. Συγκεκριμένα έλεγε ότι θα είναι για πέντε χρόνια η υποχρέωσή τους σε αυτούς που τα δίνει έτσι για να συμμετάσχουν. Στην ουσία είναι για πέντε μήνες.

Στη συνέχεια θα θέσω δύο ζητήματα και παρακαλώ τους Βουλευτές όλων των κομμάτων να τα προσέξουν και να τα θέσουν κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης στην Ολομέλεια. Πρώτον είναι το θέμα της εγγύησης των καταθέσεων. Είναι ένα ψυχολογικό μέτρο, αλλά δεν υπάρχει πρόνοια για τις καταθέσεις των ασφαλιστικών ταμείων και για τις εταιρικές καταθέσεις των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Θα πρέπει να υπάρχει μια πρόνοια.

Δεύτερον, θα πρέπει να υπάρξει τροπολογία για τους χειμαζόμενους κλάδους και τις χειμαζόμενες περιοχές, όπου ένα τμήμα αυτής της εγγυοδοσίας, θα φθάσει 300, 500 εκατομμύρια, με μεταβίβαση εγγυήσεων και πρέπει να διατεθεί για τέτοιους κλάδους της οικονομίας. Υπάρχουν δύο τρεις κλάδοι και δύο τρεις μεγάλες επιχειρήσεις που είναι επί ξηρού ακμής. Δεν αντιλαμβάνομαι γιατί στις τράπεζες οι επιδοτήσεις είναι νόμιμες από την Ε.Ε., αλλά όταν επιδοτηθούν τα ναυπηγεία μας που κινδυνεύουν, είναι παράνομη η επιδότηση. Επίσης, όταν δώσουμε εγγυοδοσία για την κλωστοϋφαντουργία μας, είναι παράνομη η επιδότηση, έστω και αν αυτό μας κοστίζει χιλιάδες θέσεις εργασίας. Θα παρακαλούσα ειδικά αυτό το ζήτημα να τεθεί και να υπάρξει τροπολογία, ώστε να εισαχθεί στο νομοσχέδιο.

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΤΥΠΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ